بررسی ژن‌های دو قلوزای GDF9 ، BMP15 و BMPR_1B در گوسفند

نوع مقاله : مقاله علمی- ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی ارشد ژنتیک و اصلاح نژاد دام و طیور گروه علوم دامی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

2 استاد تمام ژنتیک و اصلاح نژاد دام و طیور گروه علوم دامی پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

در کشور ﻣﺎ ﻃﻲ دهه‌های اخیر مطالعات گسترده‌ای برای افزایش میزان بهره‌وری صفات تولیدمثلی گوسفندان در کشور انجام گرفته است. بررسی ژن‌های بزرگ اثر یکی از اقداماتی بود که در این راستا صورت گرفت. ژن‌های GDF9، BMP15، BMPR_1B ﺍﺯ ﺍﻋﻀﺎﻱ ﺧﺎﻧﻮﺍﺩﻩ ((TGF-β) (Transforming Growth Factor β  هستند که ﺍﺯ لحاظ بیولوژیکی دارای سیستم ﻓﻌﺎﻟﻲ ﻣﻲﺑﺎﺷﻨﺪ. در کل این ژن‌ها ﺑﺨﺶ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺟﻬﻲ ﺍﺯ ﻭﺍﺭﻳﺎﻧﺲ ﺻﻔﺖ ﭼﻨﺪﻗﻠﻮﺯﺍﻳﻲ ﺭﺍ در گوسفند تشکیل می‌دهند. ژن GDF9 اتوزومی بوده و دارای اثر افزایشی بر نرخ تخمک‌اندازی می‌باشد، این ژن بر روی کروموزوم شماره پنج فقط در حالت هتروزیگوت منجر به افزایش تخمک‌اندازی شده و ژنوتیپ هموزیگوت برای این آلل، عقیم می‌باشد. فاکتور متمایز کننده رشد (Growth Diffrenetiation Factor) GDF9 را با نام Fec G می‌خوانند. ژن BMP15 وابسته به جنس بوده و بر روی کروموزوم X  واقع شده است. این ژن جزء دسته پروتئین مورفوژنیک استخوانی (Bon Morphogenetic Protein) BMP‌ها می‌باشد و با نام Fec X شناخته می‌شود.  ژن بورولا (BMPR-1B) و یا (ALK6) اتوزومی بوده و نخستین ژن بزرگ اثری است ﻛﻪ در مورد افزایش میزان باروری گزارش داده شد و آن را Fec B  می‌نامند. ﻣﻄﺎﻟﻌﻪ ژن‌های BMP15 ﻭ GDF9 ﺩﺭ ﮔﻮﺳﻔﻨﺪﺍﻥ ﺍﻳﺮﺍﻧﻲ ﻧﺸﺎﻥ‌ﺩﻫﻨﺪﻩ ﻋﺪﻡ ﻭﺟﻮﺩ جهش‌های بزرگ اثر ﻛﻪ ﺩﺭ ﺣﺎﻟﺖ ﻫﻮﻣﻮﺯﻳﮕﻮﺕ ﻣﻨﺠﺮ ﺑﻪ ﻋﻘﻴﻤﻲ می‌گردد، می‌باشد.

کلیدواژه‌ها


اقبال سعید، ش . طغیانی، م. قائدی، ک. نصر اصفهانی، م. بررسی ژن های عمده موثر بر تخمک‌اندازی و چند قلوزایی گوسفندان: مجله ژنتیک در هزاره سوم، سال هشتم، شماره 4، زمستان 89.
قلی پور، ر. دانش مقدم،ل. هرکی نژاد، ط. بررسی ژن BMP15 در گوسفندان افشار و امیخته افشاری * برولامرینو. پژوهش‌های علوم دامی ایران: ﺟﻠﺪ 7، ﺷﻤﺎره 4، زمستان 1394، ص 498-503.
چراغی، د. قلی پور، س. مروری بر عمده ترین چالش های گوشت قرمز در ایران. بررسی‌های بازرگانی: شماره 41، تیر 1389
اقبال سعید، ش. امینی، ح. رشیدی، ف. ولایتی، د. پور علی، ش. شناسایی جهش های جدید در اگزون 8 ژن BMPR1B در گوسفندان ایرانی نژاد لری- بختیاری، شال، قزل و افشار. ﻣﺠﻠﻪ ﺑﻴﻮﺗﻜﻨﻮﻟﻮژﻱ ﻛﺸﺎﻭﺭﺯﻱ علمی-پژوهشی و ISC :دوره 8، شماره 3، پاییز1395.
Davis, G. H 2005. Major genes affecting ovulation rate in sheep. Genetics Selection Evolution, 37:S11–S23
Davis, G. H. 2004. Fecundity genes in sheep. Animal Reproduction Science,:28 247.35
Souza C, MacDougall C, Campbell B, McNeilly A, Baird D (2001). The Booroola (FecB) phenotype is associated with a mutation in the bone morphogenetic receptor type 1 B (BMPR1B) gene. Journal of Endocrinology 169: R1-R6.
Eghbalsaied S, Ghaedi K, Shahmoradi S, Pirestani A, Amini H, Saiedi T, Nicol L, McNeilly A (2012). Presence of SNPs in GDF9 mRNA of Iranian Afshari sheep. International Journal of Fertility and Sterility 5: 225–230
Monteagudo, L., R. Ponz., M. Teresa Tejedor., A. Lavina., and I. Sierra. 2009. A 17 bp deletion in the bone morphogenetic protein 15 gene is associated to increased prolificacy in the Rasa Aragonesa sheep breed. Animal Reproduction Science,:011 139-641
Hanrahan, J. P., S. M. Gregan., P. Mulsant., M. Mullen., G. H. Davis., R. Powell., and S. M. Galloway. 2004.
Mutations in the genes for oocyte-derived growth factors GDF9 and BMP15 are associated with both increased Ovulation rate and sterility in Cambridge and Belclare sheep Ovis aries. Biology of Reproduction, 70: 900-909.