فناوری ریزآرایه؛ کاربردها، مزایا و معایب

نوع مقاله : مقاله علمی- ترویجی

نویسندگان

1 دانشجوی کارشناسی گروه علوم دامی پردیس کشاورزی ومنابع طبیعی دانشگاه تهران

2 دانشجوی دکتری تخصصی ژنتیک و اصلاح نژاد دام و طیور گروه مهندسی علوم دامی، دانشکده علوم و مهندسی کشاورزی، پردیس کشاورزی و منابع طبیعی دانشگاه تهران

چکیده

‌یک ریزآرایه ماتریکسی از ردیف­‌های حاوی توالی نمونه‌­ها است که روی یک سطح ثابت شده‌­اند. تکنولوژی ریزآرایه (micro array) امکان بررسی هم زمان بسیاری از فعل و انفعالات زیستی را فراهم می­‌کند و در دو زمینۀ ژنومیکس (مطالعۀ مجموعه ژن­‌های موجود زنده) و پروتئومیکس (مطالعۀ مجموعه پروتئین­‌های موجود زنده) کاربردهای وسیعی دارد. در انواع ریزآرایه، چه آرایه پروتئین و چه DNA، اساس کار یکسان است. این روش بر اساس قوانین جفت شدن بازها، محیطی را برای جفت شدن نمونه­‌های شناخته‌شده (پروب­‌ها) با نمونه­‌های ناشناخته (الگوها) فراهم می­‌آورد؛ بازده آن بسیار بالا بوده و در مدت‌زمان کوتاهی قادر به تحلیل میزان قابل‌توجهی از اطلاعات است. ریزآرایه­‌ها وسعت عملکرد بسیار گسترده­‌ای دارند، به‌طوری‌که می‌­توان کل ژنوم را روی یک تراشه ژنی بررسی کرد. به‌منظور پردازش اطلاعات حاصل از ریزآرایه، بیوانفورماتیک می­‌تواند حامی بسیار خوبی برای این تکنولوژی باشد و نیز با توجه به پیشرفت­‌های شگرد علم بیوانفورماتیک در دهه‌­های اخیر، می­‌توان چشم‌انداز خوبی را برای فناوری ریزآرایه انتظار داشت. فناوری‌­های نوینی همچون ریزآرایه‌­های پروتئینی، آنتی‌­بادی و سلولی از ریزآرایه­‌ها مشتمل شده­‌اند.

کلیدواژه‌ها