معرفی مرکز اصلاح‌نژاد و بهبود تولیدات دامی کشور

علم اصلاح‌نژاد در کنار دیگر علوم مرتبط با دامپروری به عنوان یکی از ابزارهای مهم برای بهبود کمّی و کیفی تولیدات دامی مورد توجه و استفاده متخصصین دامپروری قرار دارد. بهبود کمّی و کیفی تولیدات دامی از طریق ارتقای پتانسیل ژنتیکی دام‌ها همگام با کمک به بهبود شرایط محیطی و مدیریتی از اهداف اولیه مراکز اصلاح‌نژادی است. مرکز اصلاح‌نژاد دام با تکیه بر تجربیات چندین سالۀ خود در زمینه اجرای طرح‌های اصلاح‌نژادی و با بهره‌گیری از جدیدترین تکنیک‌ها و امکانات سخت‌افزاری و نرم‌افزاری موجود در دنیا طرح‌های اصلاح‌نژاد گاوهای اصیل، گاوهای آمیخته، گاوهای بومی، گوسفند، بز و گاومیش در سطح کشور را هدایت می‌نماید.
شکل‌گیری این مرکز با واردات گاوهای اصیل جهت بهره‌برداری صنعتی و اصلاح‌نژادی از اوایل دهۀ 1310 هجری شمسی به شکل محدودی آغاز شد. در سال 1312 واحدی به نام مرکز اصلاح‌نژاد دام و طیور در اداره کشاورزی (فلاحت وقت) تأسیس و تعدادی گاو اصیل شامل 16 رأس گاو سمینتال و 50 رأس از نژادهای فرانسوی شامل مونت‌بیلیارد (Montbéliarde)، تارانتر، تاشته، براون سوئیس و جرزی وارد ایران شدند. گاوهای نر در مؤسسه دولتی بریانک که در حومۀ تهران واقع بود، نگهداری شده و از طریق آمیزش طبیعی، اصلاح‌نژاد و آمیخته‌گری آن‌ها آغاز گردید. مؤسسه دولتی بریانک وابسته به وزارت کشاورزی (فلاحت وقت)، پس از مدتی تعطیل و مرکز اصلاح‌نژاد گاو مهرآباد، در جوار فرودگاه مهرآباد فعلی در تهران مورد بهره‌برداری قرار گرفت. تا قبل از سال 1329 اصلاح‌نژاد گاوها به صورت لقاح طبیعی در چهار ایستگاه دولتی واقع در تجریش، بریانک، شهر ری و اسماعیل‌آباد استان تهران انجام می‌شد. در هر یک از این ایستگاه‌ها تعداد 5-4 رأس گاو نر وارداتی از نژادهای ذکر شده نگهداری می‌شدند. از این رو دامداران، جهت تلقیح طبیعی گاوهای ماده خود به این مراکز مراجعه می‌کردند.