عوامل تأثیرگذار بر کیفیت پشم گوسفندان

نوع مقاله : مقاله علمی- ترویجی

نویسندگان

دانشجوی دکتری تخصصی گروه تغذیه دام و طیور، دانشکده علوم دامی، دانشگاه علوم کشاورزی و منابع طبیعی گرگان، گرگان، گلستان، ایران

چکیده

پشم یک الیاف طبیعی با ترکیبی از خواص منحصر به‌ فرد است که در صنعت پوشاک مورد استفاده قرار می‌گیرد. صنعت پشم به ‌ویژه تولید آن نقش قابل‌توجهی در تجارت جهانی دارد. پشم یک الیاف پروتئینی است که بیش از 20 اسیدآمینه در ساختمان آن وجود دارد. در واقع این اسیدهای آمینه پلیمرهای پروتئینی را تشکیل می‌دهند. عوامل مختلفی وجود دارد که می‌تواند به‌ طور مستقیم یا غیرمستقیم بر مقدار و کیفیت پشم گوسفند تأثیرگذار باشند.که ازمیان آن‌ها ژنتیک، نژاد و تغذیه از عوامل اصلی تأثیرگذار بر کیفیت و کمیت پشم هستند. قیمت پشم به کیفیت آن بستگی دارد. همچنین تغییرات هورمونی در رابطه با جنسیت گوسفند نیز بر صفات کیفی پشم تأثیر دارد. بره‌ها نسبت به حیوانات بالغ پشم کمتری تولید می‌کنند؛ قوچ‌ها به ‌دلیل جثۀ بزرگ‌ترشان معمولاً پشم بیشتری نسبت به میش‌های هم‌نژاد یا هم نوع تولید می‌کنند. از طرفی دیگر گوسفندان به‌خوبی با شرایط محیطی محلی سازگار می‌شوند که رشد فصلی پشم متناسب با میزان روشنایی و طول مدت روز می‌باشد. نژادهای بومی ایرانی دومنظوره هستند، که در آن پشم پس از تولید گوشت در اولویت بعدی کشاورز قرار می‌گیرد و در بازار محلی به فروش می‌رسد. پشم تولید شده توسط نژادهای گوسفند هم به ‌عنوان منبع درآمد، برای کشاورزان مهم می باشد و هم نقش مهمی در تامین مواد اولیۀ فرش دستباف ایفا می‌کند.

کلیدواژه‌ها


انصاری رنانی، ح. ر.، باقرشاه، ح.، مرادی، س.، صادقی پناه، ا، سید مومن، س.م. و اسدزاده، ن. (1390). ”تغییرات فیزیولوژیک الیاف و فولیکول‌های پشم گوسفندان توده ژنتیکی کیوسی، آرخامرینوس ‌× ‌مغانی و سافولک ‌× ‌مغانی در پاسخ به طول دوره روشنایی “. مجله تحقیقات دامپزشکی، 66(3): 265-269.
رضایزدی، ک. ۱۳۸۰. ” بررسی اثر سطوح مختلف گوگرد جیره بر توان تولیدی بزغاله های رائینی. “پایان نامه دوره دکتری دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران. 149.
صالحی، م. (1386).” بررسی اثر فصل بر وزن بیده، قطر، طول و میزان مقاومت الیاف پشم گوسفند بلوچی. “پژوهش و سازندگی در امور دام و آبزیان، شماره 75.
صالحی، م. (1385). ”بررسی اثر فصل بر خصوصیات الیاف پشم در گوسفندان بلوچی. “موسسه تحقیقات علوم دامی، 78.
صالحی، م.، زاخری، ج.، طاهرپور دری، ن.، انصاری رنانی، ح.، لطف ا ..نیا، ب. و اقباله، ا. (1389). ”شناخت خصوصیات پوست بزهای بومی ایران به منظور درجه بندی و دسته‌بندی آن‌ها. “سازمان تحقیقات، آموزش و ترویج کشاورزی، 105.
طاهر پور دری، ن. و صالحی، م. (1375).”بررسی خصوصیات تکنولوژی پشم گوسفندان بومی ایران. “موسسه تحقیقات دامپروری کشور، ۶۷.
عزت پور، م. (1381). ”پرورش گوسفند. “چاپ دوم. انتشارات آفرینش، 424.
عموزاده آرائی، ک.، قورچی، ت. توغدری، ع. (1403). تأثیر سطوح مختلف گوگرد بنتونیت‌دار بر عملکرد، قابلیت هضم مواد مغذی، رفتار نشخوار، فراسنجه‌های خونی و شکمبه‌ای میش‌های دالاق.نشریه علوم دامی ایران، 55(1) ، 14-1.
عموزاده آرائی، ک.، قورچی، ت. و توغدری، ع. (۱۴۰۲). ”تأثیر سطوح مختلف گوگرد بنتونیت‌دار بر عملکرد، کیفیت پشم، مواد معدنی خون، آنزیم های کبدی و هورمون‌های تیروئیدی میش دالاق. “نشریه تولیدات دامی. ۲۵(۳)، ۲۶۷-۲۷۹.
نظام ‌دوست، م. (1382). ”تاثیر بتائین و مکمل سولفات بر خصوصیات شیر و پشم و عملکرد بره‌ها در گوسفندان نژاد نائینی. “پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشکده کشاورزی دانشگاه اصفهان. 89.
Ahmed, F., & Mondal, M. I. H. (2021).Introduction to natural fibres and textiles. In Fundamentals of natural fibres and textiles. Woodhead Publishing, 1-32.
Ansari-Renani, H. R. (2012). “Fiber quality of Iranian carpet-wool sheep breeds.” Media Peternakan, 35(3), 179-179. ‏
Ansari-Renani, H. R., Moradi, S., Baghershah, H. R., Ebadi, Z., Salehi, M., Momen, S. M., & Ansari-Renani, M. Y. (2011). “Determination of wool follicle characteristics of Iranian sheep breeds.” Asian-Australasian Journal of Animal Sciences, 24(8), 1173-1177. ‏
Baba, M. A., Ahanger, S. A., Hamadani, A., Rather, M. A., & Shah, M. M. (2020). “Factors affecting wool characteristics of sheep reared in Kashmir.” Tropical Animal Health and Production, 52, 2129-2133.
Baskan-Bayrak, H., & Karakas, H. (2024). “Morphology and chemical structure of a wool fiber.” In The Wool Handbook. Woodhead Publishing, 181-194.
Chapman, R.E. & Ward, K.A. (1999). “Histological and Biochemical Features of the Wool Fibre and Follicle. Physiological and Environental Limitations to Wool Growth.” University of New England Publishing Unit, Armidale. 193-208. ‏
Doney, J.M. & Evans, C.C. (2000). “The influence of season and nutrition on the sulphur content of wool from Merino and Cheviot sheep.” The Journal of Agricultural Science, 70(2), 111-116.
Doyle, E. K., Preston, J. W., McGregor, B. A., & Hynd, P. I. (2021). “The science behind the wool industry. The importance and value of wool production from sheep.” Animal Frontiers, 11(2), 15-23. ‏
Gelaye Gebisa, G. G., Banerjee, S., & Taye, M. (2017). “Some physical and chemical properties of fleece from Menz sheep. ‏” Journal of Animal Science, 9, 1498–1506.
Gelaye, G., Sandip, B., & Mestawet, T. (2021). “A review on some factors affecting wool quality parameters of sheep.” African Journal of Food, Agriculture, Nutrition and Development, 21(10), 18980-18999. ‏
Hobson, M. (2018). “Amino Acid requirements for Mohair fibre growth.”‏ https://www.angoras.co.za/article/amino-acid-requirements-for-mohair-fibre-growth. 1-10.
Holman, B. W. B., & Malau-Aduli, A. E. O. (2012). “A review of sheep wool quality traits.” Annual Research & Review in Biology, 1-14. ‏
Hynd, P. I., & Masters, D. G. (2002). “Nutrition and wool growth.” In Sheep Nutrition (pp. 165-187). Wallingford UK: CABI Publishing. ‏
Hynd, P.I. (2000). “The nutritional biochemistry of wool and hair follicles.” Animal Science, 70(2): 181-195.
Hynd, P.I. (2019). “Animal nutrition: from theory to practice.” Clayton South, VIC: CSIRO.
Khan, M. J., Abbas, A., Ayaz, M., Naeem, M., Akhter, M. S., & Soomro, M. H. (2012). “Factors affecting wool quality and quantity in sheep.” African Journal of Biotechnology, 11(73), 13761-13766. ‏
Khan, M.J. (2011). “Equine and Camel Production.” Lambert Acadmic Publishing, Germany, 50.
National Research Council. (2007). “Nutrient Requirements of Small Ruminants: Sheep, Goats, Cervide and New York Camelids.” National Academy of Science, Washington, DC.
Nezamidoust, M., Alikhani, M., Ghorbani, G. R., & Edris, M. A. (2012). “Effects of betaine and sulfate supplementation on milk and wool production of Naeini ewes.” Small Ruminant Research, 105(1-3), 170-175. ‏
Qi, K., Owens, F. N., & Lu, C. D. (1994b). “Effects of sulfur deficiency on performance of fiber-producing sheep and goats: A review.” Small Ruminant Research, 14(2), 115-126. ‏
Ramadan, W., El-Harairy, M. A., Khalil, W. A., & Youssef, A. H. (2017). “Impact of Adding Rumen Protected Lysine or/and Methionine on Some Wool Characteristics in Barki Sheep.” Journal of Animal and Poultry Production, 8(7), 173-177. ‏
Rippon, J. A. (2013). “The structure of wool. The coloration of wool and other keratin fibres, 1-42. ‏
Sahoo A, Soren N M. (2011). “Nutrition for Wool Production.” Webmed Central Nutrietion. 2(10): WMC002384.
Scobie, D. R., Grosvenor, A. J., Bray, A. R., Tandon, S. K., Meade, W. J., & Cooper, A. M. B. (2015). “A review of wool fibre variation across the body of sheep and the effects on wool processing.” Small Ruminant Research, 133, 43-53. ‏‏
Stapay, P. V., Stakhiv, N. P., & Salyha, Y. T. (2023). “Mineral elenents in sheep nutrition and wool processes.” Publishing House “Baltija Publishing”. ‏
Suttle, N. (2010). “Mineral Nutrition of Livestock,” 4th Edition. Honorary Research Fellow Moredun Foundation. 
Underwood, E. J., & Suttle, N. F. (1999). “The Mineral Nutrition of Livestock.” CABI publishing. ‏
Wood, E. J. (2010). “Wool processing. International Sheep and Wool Handbook.” Nottingham University Press, Nottingham, UK, 619-646.